जसले ५६ औँ पटकमा लोकसेवामा नाम निकाले

हेटौंडा । अक्सर हामी जीवनमा चालेका एकरदुई वटा प्रयासमा असफलता हात लाग्नेबित्तिकै ‘डिप्रेश’ हुन्छौँ । कि त छाड्छौँ त्यो प्रयास वा मोड्छौँ जीवनको गन्तव्य । तर, एक दुई पटक होइन, ५५ औं पटकसम्म असफलता पाइरहँदा समेत प्रयास गर्न नछोडेका मनीष जोशीले ५६ औ पटकमा लोकसेवामा नाम निकालेका छन् ।

बर्दिवासमा जन्मिएमा जोशीका ६ दाजुभाइ, तीन बहिनी छन् । बुबाका दुई श्रीमती भएको कारण परिवार ठूलो थियो । कृषिमा आबद्ध परिवार, खाने मुख धेरै । विद्यालयदेखि विश्वविद्यालय तहसम्म अध्ययन गरेका उनमा सरकारी जागिर खाने रहर थियो । परिवारका कोही पनि सरकारी सेवामा थिएनन् । गाउँकै एक जना अग्रजलाई निजामती सेवामा देखेका उनीले आफु पनि निजामती सेवामै लाग्ने अठोट गरे ।

तर निजामती सेवामा लाग्न उनले पटक पटक गरि लोकसेवाको परीक्षामा ५५ पटक असफल हुन् पर्यो । २०६८ सालमा पहिलो पटक कर्मचारी सञ्चयकोषको परीक्षा दिएका उनले त्यसपछि एक पछाडि अर्को परीक्षा दिइरहे, नतिजा हात लाग्थ्यो उही असफलता । आयोगले खुलाएका र योग्यताले भ्याउने एकपछि अर्को परीक्षा दिइरहे । कतै शुरुमै असफलता हात लाग्थ्यो । कतै पहिला पत्रमा सफल हुन्थे । कुनै परीक्षामा सबै पास भएर पनि वैकल्पिकमा नाम पथ्र्यो । यो बीचमा केही निजी कम्पनीमा काम गरे, लेखापालकै रूपमा । ती ठाउँबाट काम गरेर आर्जित रकम लोकसेवा लड्नमै खर्च भयो ।

लगातार १० वर्षसम्म विभिन्न संस्थान, निकायको परीक्षा दिए । कर्मचारी सञ्चयकोष, कृषि विकास बैंक, नेपाल बैंक लिमिटेड, नेपाल विद्युत् प्राधिकरण, वायुसेवा निगम, काठमाडौं महानगरपालिका, पर्यटन बोर्ड । कम्प्युटर अपरेटरदेखि गणक, नासु तहसम्म यस्ता कुनै विज्ञापन रहेन, जहाँ उनले आवेदन दिएर परीक्षा लडेको नहोस् । कतै प्रारम्भिक परीक्षामै असफलता हात लाग्थ्यो त कतै दोस्रो चरणमा । कतै नाम वैकल्पिकमा गएर अटाउँथ्यो ।

वर्षभरि मिहिनेत गरेको लोकसेवा परीक्षाको नतिजाको व्यग्र पर्खाइमा हुन्थे तर सदैव फेल । एकपछि अर्को असफलताले पच्छ्याउँदा, पाइलैपिच्छे असफलता मात्र हात लाग्दा आकाश नै खसेर थिचेजस्तो, टेकेको धर्ती नै भासिएजस्तो लाग्थ्यो उनलाई। अकल्पनीय, अविश्वसनीय । एकपछि अर्को असफलता झेल्दै गए । एउटा, दुइटा होइन ५५ पटक लोकसेवा अधिकृतको परीक्षामा अनुत्तीर्ण भए ।

संघीय लोकसेवा आयोगका विभिन्न ३२ वटा, प्रदेश लोकसेवा आयोगतर्फ ८ पटक अनुत्तीर्ण भए । प्राधिकरण, बैंक तथा संस्थानमा १५ पटक असफल भए । यीमध्ये केहीमा वैकल्पिकतर्फ नाम निस्कियो । कुनै परीक्षामा पहिलो पत्रमै असफल भए ।

भन्छन् नि जीवनमा सबै चिज खानु तर नखानु हरेश । हो, त्यही आशास्वरूप प्रयास गरिरहे र ५६ औं पटकको प्रयासमा प्रशासन समूह, लेखा समूहमा राप अन प्रथम श्रेणीतर्फ नाम निकाल्न जोशी सफल भए । उनले ५६ औं पटकको प्रयासमा संघतर्फ नायब सुब्बा (लेखा)तर्फ नाम निकाल्न सफल भए ।

उनी भन्छन्, ‘मेरो त एउटै सपना थियो, निजामती सेवामा प्रवेश गर्ने । निजामतीबाहेक अरुको झल्को नै नआउने ।’ उनी लडेको देख्दा हाँस्नेहरू धेरै थिए । अरु त अरु आफन्त पनि यसैमा थिए । खिसी गर्थे । यसले जीवनमा केही गर्न सक्दैन भन्थे । तर उनले ०७८/७९ मा जलेश्वरबाट नासु प्रशासन र लेखाको दुबैतर्फ लिखितमा उत्तीर्ण भए । आफ्नो क्षेत्र प्रशासन नभएका कारण लेखातर्फ काम गर्न रुचि राखे उनी सोहीअनुसार कोलेनिका सिरहामा सिफारिस समेत भइसकेको छन् ।

समाजमा औसतम मानिसहरू एक दुई प्रयासमै असफल हुन्छन् । र, प्रयास गर्न छाड्छन् ।उनी भन्छन् ‘ लक्ष्य लिएर निरन्तरको प्रयास गर्ने हो भने असम्भव भन्ने चिज केही छैन । उनी नायब सुब्बा त बने तर त्योभन्दा महत्वपूर्ण कुरा – यो क्रममा रूपान्तरित मान्छे पनि बने । जीवनलाई हेर्ने दृष्टिकोण बदले । आफ्ना कमीकमजोरी पनि स्विकार्न सिके । आफ्नो अपूर्णतामा पनि रमाउन थाले । भनिन्छ नि जीवनमा तपार्ईंं संघर्ष गर्दै गर्दा कहिल्यै आत्तिनु हुँदैन किनकि संघर्षको बखत मात्र मान्छे एक्लो हुन्छ, सफलता पाएपछि सारा संसार साथमा हुन्छ ।’